در میان نوافل،«نماز شب‏»جایگاه خاصى دارد و تاکید فراوانى که‏در آیات قرآن و احادیث در باره آنست،به مراتب بیش از نمازهاى دیگرمستحب است و به همین جهت،اولیاء خدا بر آن مداومت و مواظبت‏داشتند و به تهجد و عبادت نیمه شب مى‏پرداختند.تا آنجا که نماز شب‏را خداوند،بر بنده محبوبش حضرت محمد(ص)واجب ساخته و چنین فرمان داده بود:

«و من اللیل فتهجد به نافلة لک‏» ⁽²⁷⁾ بخشى از شب را بعنوان نافله به تهجد بپرداز و سحر خیزى کن.

قرآن،در توصیف کسانى که نیایشگران شب و اهل نماز شب‏اند،چنین مى‏فرماید:

«و المستغفرین بالاسحار» ، ⁽²⁸⁾ استغفار کنندگان در سحرها «و الذین یبیتون لربهم سجدا و قیاما» ⁽²⁹⁾ آنانکه در حال سجود و قیام،براى خدا شب زنده‏دارى مى‏کنند.

«کانوا قلیلا من اللیل ما یهجعون‏» ⁽³⁰⁾ مردان خدا،مقدار کمى از شب‏را مى‏خوابیدند.

در آیه دیگر مى‏خوانیم:مردان خدا براى انجام نیایش سحرگاهان ونماز شب،از بستر گرم فاصله مى‏گیرند و به نماز شب مشغول مى‏شوند،پاداش آنان،غیر از بهشت و حوریان و... چیزهایى است که خداوندبرایشان ذخیره کرده که موجب روشنى دیدگانشان است: «فلا تعلم‏نفس ما اخفى لهم من قرة اعین‏» ⁽³¹⁾

از این رو،نماز شب،مورد عنایت تمام انبیاء بوده ⁽³²⁾ و رسولخداچندین مرتبه حضرت على را به نماز شب سفارش نموده و فرمود:«علیک‏بصلاة اللیل،علیک بصلاة اللیل،علیک بصلاة اللیل‏» ⁽³³⁾ بر تو باد،نماز شب.(سه مرتبه)

و در حدیث است:

«شرف المؤمن صلاته باللیل‏» ⁽³⁴⁾ شرف مؤمن به نماز شب اوست.

و امام صادق(ع)فرمود:در خانه‏هایى که نماز شب خوانده مى‏شود و قرآن‏تلاوت مى‏گردد،آن خانه‏ها نزد آسمانیان،همچون ستاره‏ها درخشانند. ⁽³⁵⁾

گذشته از آن،سحرخیزى و استفاده از هواى مفید آن هنگام،براى‏بدن،نشاط آور است و در حدیث است که:«قیام اللیل مصحة البدن‏» ⁽³⁶⁾ شب زنده‏دارى،بدن را تندرست مى‏کند.

و در حدیث دیگرى اضافه برآثار معنوى آن،خاصیت دردزدایى براى آن بیان شده است:«...و مطردة‏الداء عن اجسادکم‏» ⁽³⁷⁾

نماز شب،نشان عشق و محبت انسان به آفریدگار است و این علاقه،انسان را از خواب،جدا مى‏کند و به راز و نیاز نیمه‏شب،با محبوب وا مى‏دارد،و اگر آن عشق نباشد،انسان با چه انگیزه‏اى،در تنهایى وتاریکى،از استراحت دست‏بشوید و در خلوتى عارفانه،به گفتگو بامعشوق بپردازد؟

در یک حدیث قدسى از قول خداوند،مى‏خوانیم:

«کذب من زعم انه یحبنى فاذا جنه اللیل نام عنى،الیس کل محب یحب خلوة حبیبه؟» ⁽³⁸⁾ دروغ مى‏گوید آنکه مدعى محبت من است،ولى وقتى شب‏او را فرا مى‏رسد،مى‏خوابد،آیا مگر نه اینکه هر عاشقى،خلوت با معشوقش را دوست دارد؟...

نماز شب،توفیقى مى‏خواهد که آنرا هم باید از خدا طلبید.

گاهى گناهان و دروغ‏ها،سبب محرومیت انسان از نماز شب مى‏گردد و شیرینى عبادت و نیایش،از انسان گرفته مى‏شود.

در حدیث است:

«ان الرجل لیکذب الکذبة فیحرم بها عن صلاة اللیل‏» ⁽³⁹⁾ گاهى کسى دروغ مى‏گوید،و به همین سبب از نماز شب‏محروم مى‏شود.

انسان،با تداوم نماز شب و تهجد و عبادت‏هاى شبانه،مى‏تواند به مقامى‏از کمال و صفاى نفس و قرب به خدا برسد که چشم و گوش و دست‏خدایى پیدا کند(جز حق نبیند،جز حق نشنود و جز حق،عمل نکند)وبه آنجا برسد که هر دعایى کند،مستجاب گردد. ⁽⁴⁰⁾

برای خواندن پی نوشت روی ادامه مطلب کلیک کنید.

پى‏نوشتها:

1-مستدرک الوسائل،ج 1 ص 336.

2-انشراح،آیه 7.

3-مستدرک الوسائل،ج 1 ص 336.

4-و5-مستدرک الوسائل،ج 1 ص 336-

6-وسائل،ج 4 ص 1023.

7-مستدرک الوسائل،ج 1 ص 336-

8-وافى،ج 2 ص 121.

9-وسائل الشیعه،ج 4 ص 1037.

10-در اینجا بجاست که یاد کنیم از 400 شهید مظلوم ایران،که در ایام حج،در جمعه خونین‏مکه،در حالى که فریاد برائت از کفار و طواغیت و مستکبران جهانى بر لب داشتند و«مرگ بر آمریکا»

و«مرگ بر اسرائیل‏»مى‏گفتند،آماج گلوله‏هاى وهابیان حاکم بر حجاز قرار گرفته و مظلومانه به شهادت‏رسیدند(در سال 1366)-زهى تاسف که اینگونه شعارها را که الهام گرفته از آیات قرآن است و دستورقرآن،به اعلام برائت و بیزارى از مشرکان در مناسک حج مى‏باشد-برخى کج فهمان،مخالف حال‏عبادت در حج مى‏دانستند و مخالفت مى‏کردند!.

11-وسائل،ج 4 ص 1024.

12-جواهر،ج 10 ص 405.

13-وسائل،ج 4 ص 1033.

14-از جمله در:صحیح مسلم،ج 1 ص 418،صحیح بخارى،ج 1 ص 110،سنن ابن ماجه،ج 1 ص 299(در بحث تعقیبات نماز).

15- لئن شکرتم لازیدنکم (ابراهیم،آیه 5).

16-بحار الانوار،ج 83(بیروت)ص 194(در این کتاب،حدود 87 روایت و 38 آیه در باره مسئله شکر نقل کرده است-)

17-بحار،ج 83 ص 200.

18-وسائل،ج 4 ص 1071.

19-وسائل،ج 4 ص 1071،وافى،ج 2 ص 123.

20-بحار،ج 83 ص 200.

21-در بحارالانوار،تمام جلد 84،به روایات مربوط به نمازهاى مستحب اختصاص یافته وصدها حدیث در این باره نقل شده است.

22-قصار الجمل،ج 2.

23-ان للقلوب اقبالا و ادبارا-(بحار،ج 84 ص 47)

24-بحار،ج 84 ص 43،وسائل ج 3 ص 56.

25-مستدرک الوسائل،ج 1 ص 177.

26-قصار الجمل،نافله.

27-اسراء،آیه 79.

28-آل عمران،آیه 17.

29-فرقان،آیه 64.

30-ذاریات،آیه 18.

31-سجده،آیه 17.

32-بحار،ج 84 ص 136.

33-وافى،ج 2 ص 22.

34-وافى،ج 2 ص 21.

35-وافى،ج 2 ص 22.

36-وسائل،ج 5 ص 272.

37-وافى،ج 2 ص 22.

38-نقل از:مصباح الشریعه.

39-نورالثقلین،ج 3 ص 204.

40-ثواب الاعمال،ص 88-